Co ma wpływ na koncentrację i samopoczucie u kierowcy?

Czy złe samopoczucie może posłużyć jako usprawiedliwienie po spowodowaniu groźnego wypadku przez kierowcę? Sprawdź, jakie czynniki mają wpływ na obniżenie koncentracji i pogorszenie samopoczucia u osoby prowadzącej pojazd?

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Jakie czynniki wpływają na zmęczenie i obniżenie sprawności psychicznej i motorycznej kierowców?
2. Czego warto unikać, aby w czasie jazdy czuć się jak najlepiej?
3. Dlaczego używanie telefonu podczas prowadzenia samochodu jest tak niebezpieczne?
4. Jak radzić sobie w sytuacji bardzo złego samopoczucia?
5. Co się stanie, gdy spowodujesz wypadek, kiedy nie czułeś się dobrze?

Prawdopodobnie każdy kierowca doświadczył kiedyś zmęczenia, senności lub innych postaci złego samopoczucia za kółkiem. Złe samopoczucie może objawiać się bardzo różnie i wynikać z rozmaitych powodów. Jednym z jego rodzajów jest po prostu zmęczenie, które zbagatelizowane przez osobę kierującą pojazdem może mieć fatalne konsekwencje.

Zmęczenie psychiczne

Zmęczenie psychiczne występuje w różnych postaciach, począwszy od znużenia długą jazdą aż po wyczerpanie spowodowane niedoborami czy zaburzeniami snu. Tego rodzaju zmęczenie bezpośrednio wpływa na stan fizyczny kierowcy i doprowadza do rozkojarzenia, obniżenia koncentracji, opóźnienia czasu reakcji na wydarzenia na drodze, a czasem do pojawienia się uczucia senności. Nietrudno sobie wyobrazić, że może to doprowadzić nawet do zaśnięcia za kółkiem, które według corocznych raportów policji na temat wypadków drogowych jest jedną z głównych przyczyn wypadków na autostradach i drogach szybkiego ruchu.

Czym jest zmęczenie sensoryczne i jak go uniknąć?

Zmęczenie sensoryczne to po prostu zmęczenie narządów zmysłów. Może być wywołane przez:

• długotrwały hałas,
• specyficzne zapachy,
• nieodpowiednie światło.

Żeby go uniknąć należy zadbać o możliwie niski poziom hałasu na przykład przez słuchanie cichej muzyki w aucie i zrezygnować z drażniących nas zapachów saszetek samochodowych.

Jednym z poważniejszych objawów zmęczenia sensorycznego jest nadmierne obciążenie narządu wzroku przez niedostatecznie oświetlone ulice lub z winy innych kierowców nie dbających o włączenie prawidłowych świateł. W tej sprawie niestety sam kierowca auta niewiele może zrobić. Powinien jednak zawsze pamiętać, by swoim zachowaniem (na przykład użyciem świateł mijania) pomagać innym kierującym, a nie dodatkowo utrudniać im bezpieczne pokonanie trasy.

Czy wiesz, że…

Niektóre badania wskazują na to, że najlepsze jest słuchanie w samochodzie muzyki, która z jednej strony nie jest zbyt spokojna i usypiająca, a z drugiej nie wzbudza w kierowcy agresji czy brawury. Mówi się też, że najbezpieczniej jest słuchać utworów, których się jeszcze nie zna – ma to wzmagać koncentrację.

Stan emocjonalny kierowcy ma zasadnicze znaczenie

Bardzo istotne jest zaangażowanie emocjonalne w słuchane właśnie w radiu wiadomości lub przebieg rozmów odbywanych w samochodzie. Emocje są jednym z bardzo istotnych bodźców wpływających na koncentrację lub rozkojarzenie kierowców. Z tego względu warto unikać na przykład prowadzenia sporów w trakcie jazdy czy słuchania stacji radiowych podających informacje o irytujących bądź przygnębiających wydarzeniach.

Pozornie nieistotne dolegliwości fizyczne mające wpływ na koncentrację kierowców

Nawet zwykłe przeziębienie może znacznie obniżyć zdolność koncentracji kierowcy. Szczególnie osłabienie i gorączka oraz różnego rodzaju bóle wpływają na obniżenie zdolności obserwacji otoczenia i spowolnienie reakcji na wydarzenia rozgrywające się na drodze.

Zadziwiająco mocno na koncentrację kierowców wpływają: głód i spożywanie posiłków w czasie prowadzenia samochodu. To ostatnie może przeszkadzać zwłaszcza w czasie przemieszczania się po miejskich ulicach, gdzie często pojawia się potrzeba zmiany biegu. Zmienianie biegów jest szczególnie trudne, gdy kierowca próbuje jeść i kierować jednocześnie.

Choć jedzenie za kierownicą jest zabronione tylko w przypadku zawodowych kierowców, to nie jest wskazane, gdyż może prowadzić do niepotrzebnego ryzykownych sytuacji. Wsiadanie za kierownicę za raz po spożyciu posiłku również nie jest mile widziane, ponieważ w wyniku procesów fizjologicznych związanych z trawieniem może wystąpić czasowa senność u kierowcy.

UŻYWANIE TELEFONU W CZASIE JAZDY

UWAGA!

Z wielu badań wynika, że osoba prowadząca rozmowę przez zestaw głośnomówiący ma tak samo obniżoną koncentrację, jak… kierowca po spożyciu alkoholu!

Trzymanie telefonu w ręce w czasie prowadzenia samochodu jest oczywiście niedozwolone. Okazuje się jednak, że nawet rozmowa przez zestaw głośnomówiący niebezpiecznie odwraca uwagę kierującego od jezdni. Rozmowy przez telefon, tak jak i wcześniej wspomniane rozmowy z pasażerami samochodu, mogą prowadzić nie tylko do obniżenia koncentracji, lecz także do pogorszenia się stanu emocjonalnego kierowcy i rozproszyć kierowcę.

Jak postąpić przy złym samopoczuciu za kółkiem?

Przy złym samopoczuciu trzeba zakończyć jazdę ze względu na bezpieczeństwo swoje i innych uczestników ruchu. W trakcie podróży po autostradzie lub drodze szybkiego ruchu warto spróbować dojechać do zjazdu. Jeśli jest to niemożliwe, trzeba z zachowaniem zasad bezpieczeństwa (między innymi przy włączonych światłach awaryjnych) zatrzymać się na pasie awaryjnym. Nie można zapomnieć o ustawieniu trójkąta ostrzegawczego w odległości 100 metrów za pojazdem.

O tym, co zrobić, gdy w czasie jazdy pojawią się groźne objawy zawału lub wylewu, przeczytasz w artykule: Poczułeś się źle w trakcie jazdy samochodem – co zrobić?.

Co, gdy do wypadku dojdzie, gdy kierowca źle się czuje?

Art. 177. Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny:

• Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

• Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

• Jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na jej wniosek.

Z powyższego artykułu kodeksu karnego wynika, że nawet nieumyślnie spowodowany wypadek podlega karze. W praktyce jednak wypadki spowodowane niechcący (na przykład wynikające z zaśnięcia za kółkiem) są karane łagodniej, niż zwykłe nieostrożne zachowanie na drodze.

Zdarza się, że nieumyślne spowodowanie wypadku kończy się nie wymierzeniem maksymalnej kary, a wyznaczeniem zmniejszonego wymiaru kary w zawieszeniu.

Kierowca, który odczuwał zmęczenie i mimo tego usiadł za kierownicą ponosi winę za spowodowany przez siebie wypadek. Jego złe samopoczucie może wpłynąć na ograniczenie kary, ale nie pozwoli całkowicie jej uniknąć.

UWAGA!

Spowodowanie wypadku przez oślepienie innego kierowcy jest przestępstwem!

Inaczej wygląda sytuacja kierowcy, który spowodował wypadek w wyniku oślepienia przez światła innego pojazdu. W artykule 51 ustawy Prawo o ruchu drogowym zaznacza się, że kierowcy są zobowiązani do używania świateł, które nie oślepiają innych osób kierujących pojazdami.

Art. 51 ustawy Prawo o ruchu drogowym:

• W czasie od zmierzchu do świtu, na nieoświetlonych drogach, zamiast świateł mijania lub łącznie z nimi, kierujący pojazdem może używać świateł drogowych, o ile nie oślepi innych kierujących albo pieszych poruszających się w kolumnie. Kierujący pojazdem, używając świateł drogowych, jest obowiązany przełączyć je na światła mijania w razie zbliżania się: 

• pojazdu nadjeżdżającego z przeciwka, przy czym jeżeli jeden z kierujących wyłączył światła drogowe – drugi jest obowiązany uczynić to samo;

• do pojazdu poprzedzającego, jeżeli kierujący może być oślepiony;

• pojazdu szynowego lub komunikacji wodnej, jeżeli poruszają się w takiej odległości, że istnieje możliwość oślepienia kierujących tymi pojazdami.

Trzeba pamiętać, że oślepienie kierowcy innego pojazdu i spowodowanie w ten sposób wypadku jest przestępstwem. W takiej sytuacji to nie oślepiony kierowca, a właściciel samochodu jadącego z niewłaściwymi światłami jest winny wypadkowi.

PODSUMOWANIE:

• Zmęczenie wynikające ze znużenia jazdą lub niedoboru snu może doprowadzić do zaśnięcia za kierownicą. Mimo tego, że wypadek spowodowany w wyniku zaśnięcia jest nieumyślny, zawsze podlega karze.
• Zmęczenie głośnymi dźwiękami, nieprzyjemnymi zapachami lub zbyt mocnym światłem również może mieć zły wpływ na samopoczucie kierowców.
• Żywiołowe rozmowy z pasażerami samochodów oraz porozumiewanie się przez zestaw głośnomówiący obniżają koncentrację osób kierujących autami.
• Jeżeli kierowca spowoduje wypadek z powodu oślepienia światłami innego pojazdu, winę ponosi osoba kierująca tym pojazdem.

FAQ — najczęściej zadawane pytania o to, jak zachować koncentrację za kierownicą

Co, jeśli niechcący spowoduję wypadek z powodu złego samopoczucia?

Złe samopoczucie nie usprawiedliwia spowodowania wypadku. Kierowcy, którzy czuli się źle i mimo tego usiedli za kierownicą, będą musieli ponieść konsekwencje swoich decyzji. Zwykle jednak za nieumyślnie spowodowanie wypadku grozi łagodniejszy wymiar kary.

Co najmocniej wpływa na obniżenie koncentracji kierowcy?

Czynniki takie, jak niedobór snu, zmęczenie długą jazdą, silne emocje, ból czy objawy przeziębienia mogą wydawać się mało poważne, ale często prowadzą do kolizji i wypadków. Również głośna muzyka i angażujące rozmowy z pasażerami mogą obniżyć koncentrację kierowcy.

Czy rozmowy przez telefon w czasie jazdy są niebezpieczne?

Nawet rozmawianie przez zestaw głośnomówiący prowadzi do rozkojarzenia u osoby kierującej pojazdem. Uważa się nawet, że rozmowa przez zestaw głośnomówiący obniża koncentrację kierowcy w podobnym stopniu, jak spożycie alkoholu.

Źródła:

• https://zawodowykierowca.pl/przyczyny-i-skutki-zmeczenia-kierowcy/
• https://mojafirma.infor.pl/moto/technika-jazdy/bezpieczenstwo/321522,Co-nie-sprzyja-koncentracji-kierowcy.html
• https://dailydriver.pl/porady/technika-jazdy/jakie-czynniki-dekoncentruja-kierowce-w-czasie-jazdy/
• https://czasopismo.legeartis.org/2018/06/odpowiedzialnosc-zasniecie-kierownica/